Wat is een collaboratieve onderhandeling?

Collaboratief onderhandelen is in het Belgisch recht een nieuw begrip dat ingevoerd werd bij de wet van 18 juni 2018. Het is een techniek van onderhandelen die ontstaan is in de Verenigde Staten van Amerika, waar de techniek geïntroduceerd werd door een specialist in het familierecht. Het is een snelle, specifiek gestructureerde en vertrouwelijke methode van conflictoplossing in verschillende stappen.

Collaboratieve onderhandelingen worden geleid door advocaten die daartoe de opdracht gekregen hebben van hun cliënt. Enkel advocaten kunnen deze onderhandelingen leiden. Andere beroepsgroepen kunnen dit niet doen. De advocaten die de partijen bijstaan in deze onderhandelingen zijn dan ook bedreven in de onderhandelingstechnieken. Zij volgden een bijzondere opleiding, zijn erkend en hebben het reglement voor collaboratieve advocaten onderschreven.

Er is hier geen neutrale derde, zoals een bemiddelaar, bij dit proces betrokken. Enkel de partijen en hun collaboratieve advocaat nemen deel aan de onderhandeling.

Bij collaboratief onderhandelen behouden partijen, en hun advocaten, zelf de controle over het proces. De gesprekken zullen mogelijk rationeler zijn, omdat men ze uit handen geeft en er zullen minder emoties bij te pas komen dan bij het zelf onderhandelen of bemiddelen.

De collaboratieve advocaten geven niet enkel juridisch advies maar staan hun cliënten ook actief bij, zowel bij de voorbereiding van de onderhandelingen als tijdens de eigenlijke onderhandelingen. De collaboratieve advocaten doorlopen samen met hun cliënten alle stappen van het proces om het geschil op te lossen op een respectvolle en evenwichtige wijze

Het doel is een doorgedreven verbinding te creëren tussen de partijen en de collaboratieve advocaten, waarbij eigen belangen en belangen van de andere partij zichtbaar worden. Op die manier kunnen de advocaten rekening houden met de behoeften en belangen van elk van de partijen.

De collaboratieve onderhandelingen kunnen zowel buitengerechtelijk als gerechtelijk verlopen maar belangrijk is dat de advocaten op voorhand afspreken om niet naar de rechter te stappen zolang de onderhandelingen lopen, ofwel om de gerechtelijke procedure te schorsen zolang deze onderhandelingen lopen. De onderhandelingen verlopen transparant en vertrouwelijk. Deze vertrouwelijkheid geldt ook voor de eventuele deskundigen die door de partijen en hun advocaten in de loop van de onderhandelingen geraadpleegd worden.

Wanneer de partijen voor het gehele geschil of voor een deel ervan tot een akkoord komen via een collaboratieve onderhandeling, dan wordt deze oplossing schriftelijk door de collaboratieve advocaten vastgelegd in een collaboratief onderhandeld document. Dit document kan dan aan de bevoegde rechtbank ter homologatie worden voorgelegd.

Indien er geen oplossing komt uit de collaboratieve onderhandeling dan mogen de collaboratieve advocaten niet verder optreden voor de partijen in een gerechtelijke procedure voor hetzelfde geschil. Zo wordt o.a. de vertrouwelijkheid van de gesprekken voor de partijen gegarandeerd.